Afspiegelingsbeginsel bij het UWV

De hoofdregel van het afspiegelingsbeginsel voor het UWV is dat er een spiegeling moet plaatsvinden over alle vergelijkbare functies binnen de hele onderneming. Er kan echter afgeweken worden van deze regel wanneer de bedrijfsvoering verdeeld is over meerdere vestigingen. In dat geval kan er eventueel per vestiging afgespiegeld worden, op voorwaarde dat deze vestigingen als zelfstandige onderdelen binnen de onderneming kunnen worden beschouwd en een onafhankelijke interne bedrijfsvoering hebben.

Er is echter een beperking aan deze uitzondering op de hoofdregel. Als het afspiegelen per vestiging leidt tot een onredelijke uitkomst in het geheel, mag hiervan geen gebruik worden gemaakt. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer personeel voortdurend wordt uitgewisseld tussen verschillende vestigingen als gevolg van schommelingen in werkzaamheden binnen die vestigingen.

Daarom is het verstandig om aan het begin van het afspiegelingsproces duidelijk te bepalen of dit over de gehele onderneming zal plaatsvinden of per vestiging.

De volgende stap bij het afspiegelingsbeginsel voor het UWV omvat het vaststellen van verschillende categorieën van vergelijkbare functies. Binnen deze categorieën worden de boventallige werknemers geselecteerd. Volgens Artikel 13 van de Ontslagregeling worden functies als vergelijkbaar beschouwd op basis van functie-inhoud, vereiste kennis en vaardigheden, tijdelijke of structurele aard, gelijkwaardigheid in niveau en bijbehorende beloning. Deze factoren worden vervolgens in onderlinge samenhang beoordeeld, en niet los van elkaar.

Het is belangrijk op te merken dat deze beoordeling objectief is en niet subjectief. Dit betekent dat de vergelijkbaarheid van functies wordt beoordeeld, en niet de vergelijkbaarheid van werknemers.

In de praktijk zijn de twee belangrijkste factoren vaak het salaris van een functie en de omschrijving ervan, zowel op papier als op basis van de feitelijke werkzaamheden.

De gedetacheerde werknemer heeft een bijzondere positie binnen zowel de onderneming als het afspiegelingsbeginsel voor het UWV. Artikel 11, lid 4 van de Ontslagregeling behandelt deze specifieke situatie. De werkgever moet aannemelijk maken dat de werknemer zijn functie bij een derde vervult onder het toezicht en de leiding van die derde, en dat het redelijkerwijs niet mogelijk is om dit te beëindigen. Aangezien detacheringen in de praktijk veelvuldig voorkomen, is het van belang om goed te motiveren waarom bepaalde detacheringen niet beëindigd kunnen worden.

Indien een werknemer vanwege zijn specifieke kennis of vaardigheden onmisbaar is voor een onderneming, kan op verzoek worden afgezien van zijn betrokkenheid bij het afspiegelingsproces voor het UWV. Deze mogelijkheid is vastgelegd in artikel 11, lid 5 van de Ontslagregeling. De werkgever dient echter wel aannemelijk te maken dat de onderneming niet meer naar behoren kan functioneren zonder deze werknemer.

In artikel 11, lid 6 van de Ontslagregeling wordt een derde mogelijkheid tot afwijking geïntroduceerd. Dit lid geeft aan dat werknemers met een arbeidsbeperking ook buiten beschouwing kunnen worden gelaten bij het afspiegelingsbeginsel voor het UWV. Het is belangrijk op te merken dat dit een optionele bepaling is en dus niet verplicht. Bovendien geldt hetzelfde voor werknemers waarvoor een opzegverbod geldt dat niet binnen vier weken na de ontslagaanvraag vervalt.

Een andere mogelijkheid tot afwijking is de talentenregeling, zoals beschreven in artikel 16 van de Ontslagregeling. Volgens deze regeling kunnen maximaal 10% van de werknemers binnen een categorie van vergelijkbare functies buiten beschouwing worden gelaten bij het afspiegelingsbeginsel voor het UWV. Deze afwijking is alleen toegestaan indien de bevoegdheid hiertoe aan de werkgever is toebedeeld in een cao of ministeriële regeling.

De talentenregeling is van toepassing op werknemers die bovengemiddeld presteren of zich op dat niveau zullen ontwikkelen binnen de organisatie. Dit moet blijken uit regelmatige beoordelingen en de communicatie van het gebruik van de talentenregeling naar alle werknemers. Het is namelijk belangrijk dat alle werknemers op de hoogte zijn van de mogelijkheid om aan de criteria van de talentenregeling te voldoen.