Hoe zit het ook alweer? Zwangerschapsverlof en uitkeringen: alles wat werkgevers moeten weten! (1/2)

Zwangerschap is een bijzondere tijd in het leven. Naast vreugde van het verwachten van een kindje, brengt het ook enkele juridische en financiële overwegingen met zich mee. Met name rondom het zwangerschapsverlof en uitkeringen. In deze blog bespreken we niet alleen de basisregelingen, maar kijken we ook naar andere relevante aspecten die werkgevers moeten weten.

Zwangerschapsverlof rechten en plichten

Wanneer een werknemer zwanger wordt, heeft ze recht op zwangerschapsverlof dat minimaal 16 weken duurt. Dit verlof is geregeld in de Arbowet en bestaat uit maximaal 6 weken zwangerschapsverlof en minimaal 10 weken bevallingsverlof. Na de geboorte loopt het zwangerschapsverlof automatisch over in bevallingsverlof. Het is belangrijk om het zwangerschaps- en bevallingsverlof op tijd te bespreken met de werknemer. De richtlijn hiervoor is 3 weken voor de start van het verlof. Als werkgever mag je zwangerschaps- en bevallingsverlof niet weigeren. Als de werknemer een tijdelijke arbeidsovereenkomst heeft die afloopt tijdens dit verlof, ben je niet verplicht het contract te verlengen. Het is wel van essentieel belang dat de werknemer tijdig wordt geïnformeerd over de contractstatus. Het liefst voordat het verlof ingaat.

Bij een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd is het niet toegestaan om de werknemer te ontslaan als gevolg van de zwangerschap. Dit omdat de werknemer ontslagbescherming heeft. De werkgever heeft een ontslagverbod tijdens de zwangerschap, het zwangerschaps- en bevallingsverlof en de eerste zes weken na het bevallingsverlof.

Volgens de Arbeidstijdenwet heeft de werknemer zowel tijdens als na het verlof recht op extra pauzes tot maximaal een achtste van de werkdag. Dus als iemand vier uur werkt op een dag, krijgt de werknemer een half uur extra pauze als ze dat wil. De extra pauze wordt gewoon doorbetaald. Tot slot heeft een werknemer recht op regelmatige werktijden. De werkgever mag niet verplichten de medewerker over te laten werken en nachtdiensten tussen 0.00 uur en 06.00 te draaien.

Zwangerschapsuitkering: financiële steun tijdens verlof

Tijdens het zwangerschapsverlof ontvang je als werkgever een zwangerschapsuitkering van het UWV, die het loon van de werknemer tijdens deze periode dekt. Deze uitkering wordt normaal gesproken direct aan de werkgever betaald, zodat de werknemer hier niets van merkt. Indien het dienstverband eindigt tijdens het verlof, zal het UWV de uitkering rechtstreeks aan de werknemer betalen. Het bedrag van de uitkering is gebaseerd op het dagloon van de werknemer inclusief vakantietoeslag. Als het dienstverband eindigt, heeft de werknemer ook recht op een werkeloosheidsuitkering. Deze kan niet samen met de zwangerschapsuitkering, dus deze zal na het verlof van toepassing zijn.  

Bonussen en promoties

Werknemers hebben het recht om terug te keren naar hun oorspronkelijke functie na het verlof. Er mogen geen grote veranderingen worden doorgevoerd, tenzij dit nodig is voor hun veiligheid of die van hun kind. Als werkgever moet er worden gezorgd voor een soepele overgang en er mogen geen aanpassingen gemaakt worden in het aantal werkuren of de functie-inhoud, tenzij de werknemer dit zelf wil. Bovendien is het belangrijk om te benadrukken dat zwangerschap of ouderschap geen invloed mag hebben op het salaris, de mogelijkheid om trainingen te volgen of de kansen op promotie. Tijdens het zwangerschapsverlof mag de werkgever ook geen bonussen en eventuele promoties inhouden. Hier is een interessante zaak naar voren gekomen bij de rechtbank. De rechtbank heeft geoordeeld dat een werkneemster tijdens haar zwangerschap ook aanspraak maakt op een bonus, zoals die gebruikelijk wordt toegekend aan haar en haar collega’s. Volgens vaste jurisprudentie van het Europese Hof van Justitie kan een zwangere werkneemster niet worden gelijkgesteld aan een zieke werknemer. Dit betekent dat de werkgever niet automatisch gerechtigd is om bonussen in te houden tijdens zwangerschapsverlof, zoals het wel het geval kan zijn bij afwezigheid door ziekte.

Leaseauto

In het geval dat een werkneemster een leaseauto gebruikt, moet de werkgever aan verschillende aspecten denken. Het zwangerschapsverlof hoeft niet gelijkgesteld te worden aan het ‘niet uitoefenen van de functie’. Zwangerschapsverlof is een wettelijk recht waarbij de werkzaamheden tijdelijk worden opgeschort, maar de arbeidsovereenkomst blijft wel bestaan. Of de leaseauto moet worden ingeleverd tijdens het verlof hangt voornamelijk af van wart er is vastgelegd in de leaseovereenkomst of de arbeidsovereenkomst. Als de overeenkomst bepaalt dat de auto moet worden ingeleverd bij verlof dar langer duurt dan vakantie- of snipperdagen, dan kan het zijn dat de je als werkgever de auto terug mag vragen. Dit is ook het geval als de werknemer de auto privé gebruikt. Het is daarom van belang om hier goede afspraken over de maken met je werknemers.

Conclusie

Het is belangrijk om al deze regels goed te waarborgen en je als werkgever goed te verdiepen welke rechten en plichten de werkneemster heeft. De Inspectie SZW kan een boete opleggen als de regels uit de Arbowet en het Arbeidsbesluit worden overtreden en de werkgever zich niet houdt aan de regels voor verlof voor en na de bevalling (artikel 4.5 Arbeidstijdenwet).

Kortom, de zwangerschap brengt niet alleen maar vreugde met zich mee, maar ook enkele juridische en financiële aspecten. Door op de hoogte te zijn van de rechten en plichten rondom zwangerschap, kunnen zwangere werknemers zichzelf goed voorbereiden en hun financiële zekerheid waarborgen tijdens deze bijzondere periode in hun leven. Lees in de volgende blog meer over het ouderschapsverlof.

Bij vragen zijn onze arbeidsrecht specialisten altijd bereikbaar! Zij bieden altijd een vertrouwelijk, luisterend oor. Neem contact op bij vragen.