Wat weet jij over het afspiegelingsbeginsel?

Het vierde deel van onze blogserie zal een begin maken aan het onderdeel omtrent het afspiegelingsbeginsel binnen de reorganisatie. Het afspiegelingsbeginsel houdt in dat de werkgever bij een reorganisatie (ontslag wegens bedrijfseconomische redenen) ervoor moet zorgen dat de leeftijdsopbouw voor en na de reorganisatie (nagenoeg) hetzelfde blijft. Dit is dan ook de ontslagvolgorde die moet worden aangehouden. Voordat we daar dieper op ingaan zijn er twee onderwerpen die eerst moeten worden aangesneden; het vaststellen van de bedrijfsvesting en de uitwisselbare functies.

Het vaststellen van de bedrijfsvesting

De hoofdregel voor het afspiegelingsbeginsel voor het UWV is dat er afgespiegeld moet worden over alle uitwisselbare functies binnen de gehele onderneming. Hier kan echter van af geweken worden wanneer de bedrijfsvoering verdeeld is over meerdere vestigingen. Er kan in dat geval eventueel per bedrijfsvesting worden afgespiegeld. Dit hangt af van twee voorwaarden; deze vestingen zijn binnen de onderneming als zelfstandige onderdelen te herkennen en te beschouwen en bij deze vestingen is sprake van een zelfstandige interne bedrijfsvoering.

Deze uitzondering op de hoofdregel kent wel een beperking. Wanneer het afspiegelen per bedrijfsvesting leidt tot een onredelijke uitkomst in het totaal, dan mag er geen gebruik van gemaakt worden. Hiervan kan sprake zijn wanneer bijvoorbeeld personeel van meerdere bedrijfsvestingen voortdurend worden uitgewisseld wegens de schommelingen in werkzaamheden binnen de vestingen.

Het is daarom dan ook niet onverstandig om aan het begin van het afspiegelingstraject al duidelijk uit te zoeken en te beslissen of dit over de gehele onderneming zal gebeuren of per bedrijfsvesting.

Uitwisselbare functies

De volgende stap ziet op het vaststellen van de verschillende categorieën uitwisselbare functies. Binnen deze categorieën zullen dan de boventallige werknemers worden geselecteerd. Artikel 13 van de Ontslagregeling geeft de volgende omschrijving; functies die naar functie-inhoud, vereiste kennis, vaardigheden, tijdelijke of structurele aard, vergelijkbaar zijn, en naar niveau en de bij de functie behorende beloning gelijkwaardig zijn. Deze factoren worden vervolgens naar onderlinge samenhang beoordeeld en dus niet als op zich zelf staand.

Het is belangrijk hierbij op te merken dat het een objectieve, en geen subjectieve, toets betreft. Dit betekent dat de uitwisselbaarheid van de functies wordt beoordeeld en niet de uitwisselbaarheid van de werknemers.

In de praktijk zijn de twee vaak belangrijkste factoren het salaris van een functie en de omschrijving van de functie (zowel de omschrijving in documenten, als de omschrijving zoals deze zich vormt aan de hand van de feitelijke werkzaamheden).

De voorbereidingen voor het toepassen van het afspiegelingsbeginsel zijn met deze twee stappen doorlopen en er kan begonnen worden aan de het daadwerkelijke afspiegelen. In de volgende blog zal dit dan ook aan de orde komen.