De geschillenregeling bij overnames: rechter of arbiter?

In een overnamecontract staat doorgaans standaard een geschillenclausule opgenomen. En die kan allerlei vormen hebben: partijen komen overeen geschillen voortvloeiend uit de overeenkomst voor te leggen aan rechter x bij rechtbank y. Of (eerst) zelf proberen op te lossen via mediation. Bindend advies is een mogelijk. En, zeer populair, geschilbeslechting via arbitrage is ook een optie.

Wat zijn de verschillen? En waarop baseer je een zinvolle keuze voor een bepaalde wijze van geschilbeslechting?

Om met die laatste te beginnen: arbitrage heeft vaak als groot voordeel dat het geschil voorgelegd kan worden aan personen met kennis van zaken in de branche. Ofwel deskundige kennis van de overnamepraktijk, ofwel deskundige kennis van de specifieke branche waarbinnen de overname plaatsvond. Wanneer geprocedeerd moet worden over een afgegeven garantie met betrekking tot de deugdelijkheid van een specifieke machine is een arbiter met technische kennis wellicht praktisch of zelfs noodzakelijk.

Een bijkomend voordeel van arbitrage is dat de arbitrageprocedure en het arbitragevonnis vertrouwelijk zijn, in tegenstelling tot een rechtbankprocedure, die volledig openbaar is. Dat is bij een geschil over de inhoud van een overnamecontract niet persé wenselijk.

Een derde voordeel is dat een arbitraal vonnis direct wereldwijd uitvoerbaar is, in tegenstelling tot een rechterlijk vonnis. Bij een internationale overname is arbitrage dan ook zeker het overwegen waard.

Belangrijkst nadeel is dan weer dat aan arbitrage vaak een behoorlijk prijskaartje hangt, aangezien de arbiters veelal per uur betaald moeten worden. Dat aspect geldt voor een rechtbank dan weer niet.

Bij de rechtbank is enkel griffierecht verschuldigd en dat ligt doorgaans fors lager dan de kosten voor arbitrage. Een gerechtelijke procedure duurt echter lang, vaak langer dan arbitrage. Zeker wanneer na de eerste procedure ook nog eens hoger beroep of zelfs cassatie wordt ingesteld. Echter, daarmee is wel ook weer een belangrijk verschil met arbitrage gegeven: de mogelijkheid een vonnis inhoudelijk aan de kaak te stellen bij een hogere instantie. Dat kan bij arbitrage namelijk maar zéér beperkt. Met een arbitraal vonnis kun je naar de rechtbank stappen, maar die beoordeeld zo’n vonnis maar heel marginaal. Enkel bij zeer grove, evidente misslagen wordt een arbitraal vonnis vernietigd.

Ten slotte nog een kort woord over de andere twee opties, mediation en bindend advies. Bij mediation vinden gesprekken tussen partijen zelf plaats onder professionele gespreksbegeleiding. De gespreksleider velt geen oordeel, de bedoeling is dat partijen zelf hun geschil beslechten. Lukt dit niet, zal alsnog de stap naar een andere instantie moeten worden gezet.

Ten slotte is bindend advies nog een optie. Daarbij kan al op voorhand gekozen worden voor een vertrouwenspersoon van beide partijen. Nadeel is dat een bindend advies vernietigd kan worden door en rechter. Nakoming van het bindend advies zal -als dit niet goedschiks gaat- ook via de rechter afgedwongen moeten worden.

Maak van de geschillenregeling geen ondergeschoven kindje, maar denk er goed over na wat voor uw situatie het meest passend is!