Portretrecht werknemers en privacy: mag u foto’s maken van werknemers?

Binnen ons team van Blue Legal hebben we zowel arbeidsrecht- als privacyspecialisten. Daardoor komen er regelmatig vragen voorbij die op het snijvlak van beide rechtsgebieden liggen. Zo ook over soortgelijke kwesties zoals het portretrecht van werknemers. Als werkgever heeft u er belang bij dat u aan goede marketing kunt doen. Hoe zit het bijvoorbeeld met foto’s publiceren op internet? U wilt uw organisatie natuurlijk goed mogelijk op de kaart zetten. Het liefst met beeldmateriaal van werknemers waardoor uw klanten kunnen zien wie de gezichten zijn achter uw bedrijf. Maar mag het, foto’s maken van werknemers? Regelmatig merken we dat werkgevers zich, terecht, altijd eerst even afvragen of het mag. Hoe verhoudt dit zich tot de portret- en privacyrechten van een werknemer? Tijd dus voor wat antwoorden! In dit blog leggen onze specialisten privacy & arbeidsrecht Jan Gerrit Kroon & Inge Leenheer het u haarfijn uit.

Foto’s maken van werknemers

Aanvankelijk leken de wet en de rechtspraak op dit punt streng. De mogelijkheden voor werkgevers om werknemers in reclame-uitingen te gebruiken waren beperkt. Inmiddels zien we dat er openingen komen voor werkgevers om beelden van werknemers te gebruiken als promotiemateriaal. Een tijdje terug nog stond Coolblue – weliswaar nadat er al een conflict speelde – in een rechtszaak tegenover haar werknemer. Die beriep zich op zijn portretrecht en niet wilde dat Coolblue gebruik maakte van fotomateriaal. Coolblue verweert zich hiertegen. Zij stellen dat de werknemer zelf toestemming heeft gegeven voor het gebruik van zijn portret op een bestelbus. Er stond namelijk een bepaling in de arbeidsovereenkomst waaruit volgt dat de werknemer afstand doet van zijn portretrechten. Bovendien heeft de werknemer zich tegen het maken en publiceren van deze foto’s niet eerder verzet. Ook niet toen hem tijdens de fotoshoot is verteld dat de foto’s zouden worden gebruikt op bestelbussen.

De rechter komt met een belangrijk uitgangspunt waar veel werkgevers nog wat aan gaan hebben. De toestemming van de werknemer voor de publicatie van zijn foto’s is op twee manieren te achterhalen. Het kan I) worden afgeleid uit de arbeidsovereenkomst en II) ook uit de gedragingen van de werknemer. De werknemer verleende namelijk medewerking aan het maken van de foto’s. Coolblue heeft hem daarover geïnformeerd. Het was daarmee voor de werknemer volstrekt duidelijk wat het doel was van de foto’s. Een beroep op het portretrecht, ging dus niet op.

Portretrecht avg

De werknemer is daarnaast van mening dat het publiceren van de foto in strijd is met de AVG. Dit omdat Coolblue geen grondslag zou hebben voor het publiceren van de foto. De rechter erkent dat de gegeven toestemming in dit geval geen rechtsgeldige grondslag is. Een werknemer geeft over het algemeen geen ‘vrijwillige’ toestemming geeft aan zijn werkgever voor het verwerken van zijn gegevens. Daarom is dit dus ook niet in dit geval. Een andere grondslag waar een werkgever zich dan op zal moeten beroepen, is de grondslag gerechtvaardigd belang. De rechter bevestigt deze grondslag in een belangrijke uitspraak uit 2020. Hierin is bepaald dat een commercieel belang wel degelijk een gerechtvaardigd belang kan zijn. Dit is daarmee een grondslag kan vormen voor gegevensverwerking. Dat was het in dit geval ook. De rechter komt uiteindelijk tot de slotsom dat Coolblue de foto’s dus gewoon mocht gebruiken als promotiemateriaal.

Uitzonderingen portretrecht werknemers

Zo’n commercieel belang werd eerst nog niet zo nadrukkelijk werd erkend als gerechtvaardigd belang. Er werd juist over gezegd dat een commercieel belang per definitie geen grondslag kon vormen. Deze uitspraak biedt dus (nog) een belangrijke opening voor veel organisaties. Een commercieel belang is al snel en vaak aanwezig en goed aan te tonen. Met deze uitspraak in het achterhoofd zullen veel werkgevers dit belang dan ook kunnen inroepen. En die bestelbussen? Die rijden dus gewoon nog rond!

Meer weten over het portretrecht en het gebruik van foto’s van werknemers binnen uw organisatie? Neem contact op met een van onze specialisten op het gebied van privacy & arbeidsrecht.