Hoe vrijblijvend is de vrijblijvende intentieverklaring?

Het belang van een goede intentieovereenkomst voor een geslaagde overname wordt nogal eens onderschat.  Vaak gaat alle aandacht van de partijen vrijwel volledig uit naar het uitonderhandelen van de prijs. Daarbij willen sommige belangrijke elementen wel eens achterblijven, terwijl het vastleggen van de grote lijnen en procesafspraken in een intentieovereenkomst veel ellende kan voorkomen.

Maar wat is de juridische status van een intentieovereenkomst? Is die altijd vrijblijvend? Of ontstaan er misschien toch afdwingbare verbintenissen voor partijen?

Het uitgangspunt van het Nederlandse contractenrecht is vrijheid. De vrijheid om met elkaar af te spreken wat je maar wilt (oké, een afspraak om bijvoorbeeld samen een bank te gaan overvallen geldt als een uitzondering op die regel maar in beginsel kun je alles afspreken). Het maakt daarbij niet uit welke naam er boven de overeenkomst staat. De inhoud bepaalt wat voor soort overeenkomst het is.

Het antwoord op de vraag of een intentieovereenkomst verbintenissen schept, hebben partijen dan ook zelf in de hand. Als partijen dus enkel niet-bindende intenties willen afspreken, dan is het zaak in de intentieverklaring ook géén afdwingbare verbintenissen op te nemen. Vaak gebeurt dit echter wel.

Bewoording zorgt voor afdwingbare afspraak

De intentieverklaring speelt vaak een rol in het kader van onderhandelingen over een eventuele overname van een onderneming. In een dergelijke intentieverklaring – ook letter of intent of memorandum of understanding genaamd- worden vaak bepalingen opgenomen voor de situatie waarin de overname niet door gaat. Denk daarbij aan een vergoeding voor gemaakte kosten en/of gederfde winst. De bewoordingen van een dergelijke bepalingen maken het verschil tussen een vrijblijvende of een afdwingbare afspraak.

De grens tussen een vrijblijvende en een afdwingbare afspraak wordt doorgaans bepaald door het gebruik van een opschortende dan wel ontbindende voorwaarde. Via een opschortende voorwaarde wordt een afspraak pas tot een bindende afspraak wanneer aan een bepaalde, specifiek en concreet omschreven voorwaarde is voldaan. Denk bijvoorbeeld aan de welbekende financieringsclausule in een koopovereenkomst voor een woning.

Een ontbindende voorwaarde daarentegen maakt een gemaakte afspraak van het begin af aan tot een bindende bepaling, zij het met het voorbehoud dat deze kan worden ontbonden indien aan een bepaalde voorwaarde is voldaan. Bijvoorbeeld: “De koop vindt plaats tenzij uit het due dilligence onderzoek blijk is van ontbrekende milieuvergunningen.”

Ook bindende bepalingen zónder enig voorbehoud komen voor in intentieovereenkomsten. Denk aan een geheimhoudingsbepaling, al dan niet met boetebeding.
Een intentieovereenkomst kan wel degelijk bindende rechtsgevolgen hebben voor partijen. Zo heel vrijblijvend zijn die vrijblijvende afspraken dus niet!