Het nieuwe bewijsrecht?

Bewijs bepaalt vaak de uitkomst van een procedure. Immers, onvoldoende bewijs zal leiden tot afwijzing van een vordering. Het bewijsrecht lijkt een verandering door te maken. Op 18 juni 2020 is het  Wetsvoorstel vereenvoudiging en modernisering bewijsrecht ingediend met als doel het huidige bewijsrecht te versimpelen en te verduidelijken om zo de efficiëntie van procedures te vergroten. Dit heeft gevolgen voor de wijze waarop bewijs wordt aangevoerd tijdens gerechtelijke procedures.

Wat verandert er?

Uitgangspunt is dat partijen bewijs zoveel mogelijk vóór de procedure verzamelen. Bewijsmiddelen dienen in één keer ingediend te worden en voor al deze middelen gelden dezelfde toe- en afwijzingscriteria. Ook is in het wetsvoorstel de mogelijkheid opgenomen om beslag te leggen op bewijsmateriaal. Voorheen had dat geen wettelijke basis. Een andere belangrijke wijziging ziet op partijgetuigenverklaringen. Momenteel geldt dat getuigenverklaringen afgelegd door partijen beperkte bewijskracht hebben. Uit het voorstel vloeit voort dat de rechter de vrijheid zal krijgen om partijgetuigenverklaringen volledig te beoordelen. Daarnaast krijgt het proces-verbaal van de deurwaarder ook een wettelijke basis.

Met het nieuwe wetsvoorstel komt ook een einde aan de discussie over de rol van de rechter tijdens mondelinge behandelingen. Van oudsher is de rol van de rechter in Nederland lijdelijk en hebben partijen partijautonomie, maar in de praktijk is te zien dat daar onenigheid over bestaat. Het nieuwe wetsvoorstel biedt de rechter de mogelijkheid om ambtshalve met partijen de grondslag van hun vordering, verzoek of verweer te bespreken. Niet iedereen is hier positief over. Men is bang dat de rechter op deze manier teveel vrijheid krijgt tijdens procedures en dat dit ten koste gaat van de onpartijdigheid van de rechter. Of dit daadwerkelijk zo zal uitpakken, is de vraag. In principe geeft deze wijziging enkel weer wat op de dag van vandaag al door de meeste rechters wordt gedaan.   

Enorm baanbrekend lijken de wijzigingen in eerste instantie niet. Een aantal wijzigingen heeft enkel betrekking op het finetunen van het bewijsrecht. Daarnaast is het een poging om de bewijsvergaring zoveel mogelijk vóór de gerechtelijke procedure te laten plaatsvinden. De wijzigingen zullen niet genoeg zijn om een einde te maken aan de ellenlange procedures, maar de wijzigingen zullen er hopelijk wel voor zorgen dat procedures iets sneller zullen verlopen. We gaan het zien!

Öznur en Wendy