De Europese wetgever trekt de regels voor productaansprakelijkheid het digitale tijdperk in. Met de nieuwe Richtlijn (EU) 2024/2853, die de oude richtlijn voor productaansprakelijkheid vervangt, vallen nu ook software, AI en data-gedreven producten onder het aansprakelijkheidsregime. Dat betekent dat productaansprakelijkheid niet langer beperkt blijft tot fysieke goederen, wat directe gevolgen heeft voor producenten, ontwikkelaars en bedrijven die slimme technologie inzetten.
Wat er echt verandert
Productaansprakelijkheid geldt niet langer alleen voor fysieke goederen. Ook software, grondstoffen en digitale fabricagedossiers worden nu als product gezien. Fabrikanten van slimme apparaten of digitale toepassingen kunnen dus aansprakelijk worden gesteld als er iets misgaat met de software of een gekoppelde digitale dienst onder het principe van productaansprakelijkheid.
Een fabrikant houdt ook verantwoordelijkheid als hij een derde partij toestemming geeft om software of digitale diensten te integreren. Alleen gratis of opensourcesoftware buiten commerciële context blijft buiten de regels zodat innovatie gestimuleerd blijft. Dit is belangrijk om te overwegen wanneer men nadenkt over prodcutaansprakelijkheid.
Nieuwe risico’s
Cyberveiligheid, verbonden producten, kwetsbare gebruikersgroepen en AI-gedrag worden naast de klassieke omstandigheden presentatie, redelijk te verwachten gebruik en het tijdstip waarop het product in het verkeer is gebracht, expliciet genoemd als mogelijke oorzaken van een gebrekkig product. Een waarschuwing in de handleiding volstaat niet meer. De Richtlijn kijkt naar hoe een product zich in de praktijk gedraagt, ook bij verkeerd of onoplettend gebruik. Er is gekozen voor een dynamische veiligheidsbenadering, waarbij fabrikant en distributeur tijdens de volledige levenscyclus moeten waken over software-patches, cyberweerbaarheid en AI-gedrag. Dit is essentieel in de context van prodcutaansprakelijkheid.
Voor het schadebegrip wordt verder gekeken dan schade aan zaken of letsel. Ook het verlies van data of kosten voor herstel vallen eronder. Immateriële schade – zoals medisch erkende psychische schade – kan worden vergoed. Goederen en data die uitsluitend beroepsmatig worden gebruikt, worden in de nieuwe richtlijn volledig uitgesloten van schadevergoeding.
Hergebruik en reparatie
De nieuwe regels voor hergebruik en reparatie sluiten aan bij de circulaire economie. In de oude richtlijn bestonden er geen regels voor hergebruik en reparatie, waardoor vaak alleen de oorspronkelijke fabrikant of importeur als hersteller werd aangemerkt. Wie nu een product ingrijpend wijzigt of herstelt buiten de controle van de oorspronkelijke fabrikant, wordt zelf verantwoordelijk voor mogelijke gebreken. Dat geldt ook voor refurbishers en herstellers.
Bewijs en transparantie
De bewijslast voor slachtoffers wordt lichter. Als de producent informatie weigert te verstrekken of wanneer het product niet aan dwingende veiligheidsvoorschriften voldoet, mag de rechter aannemen dat het product gebrekkig was. Dit kan ook worden aangenomen als er typische schadepatronen zijn of als het product zo technisch complex is dat het slachtoffer daarvan onredelijke moeilijkheden ondervindt. Dat maakt goede documentatie en transparante processen onmisbaar.
Wat je nu moet doen
De Richtlijn moet uiterlijk op 9 december 2026 zijn omgezet in nationale wetgeving. De regels gelden voor producten die daarna op de markt komen. Bedrijven die werken met slimme technologie, software of data doen er goed aan hun aansprakelijkheidspositie, contracten en technische dossiers nu al te bepalen of te herzien om zich voor te bereiden op productaansprakelijkheid.
Samengevat
- Software en AI vallen onder productaansprakelijkheid
- Cyberveiligheid en dataverlies kunnen leiden tot schadeclaims
- Refurbishers en herstellers lopen nieuw risico
- Bewijsregels worden soepeler voor benadeelden
- Inwerkingtreding: december 2026
Tijd om te handelen
De nieuwe regels raken de kern van je product verantwoordelijkheid. Wacht niet tot implementatie.
Wil je weten waar jouw risico’s liggen en hoe je ze kunt beheersen? Wij zorgen dat het klopt. Neem contact op. Onze specialisten helpen je verder.
Meer weten? Advies nodig? Neem contact op!
Dit was slechts een deel van wat wij u kunnen vertellen. Meer weten?
Wij antwoorden graag, neem vrijblijvend contact op!
Blog reactie
"*" geeft vereiste velden aan
