Medezeggenschap | Ondernemingsraad (OR) | Personeelsvertegenwoordiging (PVT)

Een medezeggenschapsorgaan is er niet enkel voor de werknemers, maar ook voor de organisatie. Het bestaan van een medezeggenschapsorgaan is daarom aan te raden voor zowel de werknemers als voor de directie binnen een organisatie. Door het instellen van een medezeggenschapsorgaan krijgen werknemers de gelegenheid zich uit te laten over belangrijke aangelegenheden die hen aangaan.

Inspraak geeft werknemers een goed gevoel, ook naar hen wordt immers geluisterd. Werknemers die zich goed voelen en tevreden zijn, hebben ongetwijfeld een positief effect op de onderneming. Wie wilt dat nou niet? Het bestaan van medezeggenschapsorgaan creëert ook draagvlak voor de besluiten van de directie. Werknemers die weten dat een medezeggenschapsorgaan is gehoord voordat er een belangrijke beslissing is genomen, zullen eerder geneigd zijn die beslissing te aanvaarden. Medezeggenschap kent dus veel voordelen. Is het bestaan van een medezeggenschapsorgaan verplicht binnen uw organisatie, dan raden wij aan om deze te oprichten.

Bij Blue Legal zijn we gespecialiseerd in medezeggenschap: van de oprichting van een OR of PVT, tot aan diverse vraagstukken waartegen de directie of een medezeggenschapsorgaan loopt. We denken mee met een strakke en praktische oplossing die past binnen uw bedrijf.

De wet op de ondernemingsraden (WOR) bepaalt dat een OR verplicht is wanneer er meer dan 50 werknemers werkzaam zijn in de onderneming. Dit geldt voor werknemers die werken op dezelfde vestiging. Als er meerdere vestigingen zijn en er op iedere vestiging minimaal 50 werknemers werken, dan dient er voor iedere vestiging afzonderlijk een OR ingesteld te worden. Afhankelijk van de omstandigheden kan ook worden gekozen voor één overkoepelende OR. Werken er per locatie minder dan 50 werknemers, maar gezamenlijk zitten ze wel boven de 50? Dan kan er onder omstandigheden een gemeenschappelijke OR ingesteld worden.

Bij een kleinere onderneming (10 tot 50 werknemers) kan een PVT opgericht worden. Dit is zelfs verplicht als de meerderheid van de werknemers hierom vraagt.

Is instelling van een PVT of OR niet verplicht, dan mogen werknemers minimaal twee keer per jaar inspraak hebben tijdens een personeelsvergadering. Een personeelsvergadering kan allerlei vormen hebben. Wij raden aan hier een positieve draai aan geven door dit bijvoorbeeld te combineren met een bedrijfsuitje.

Het niet instellen van een OR terwijl dit wel verplicht is, kan verschillende consequenties met zich meebrengen. Werknemers kunnen naar de rechter om te verplichten dat er toch wel een OR komt. Naast dat de organisatie voor het matje geroepen wordt, zullen werknemers het ook niet fijn vinden dat zij gepasseerd worden. De organisatie creëert op deze manier minder draagvlak voor diverse besluiten.

Bent u voornemens om een OR of ander medezeggenschapsorgaan op te richten? Of hebben werknemers aangegeven dat ze een medezeggenschapsorgaan willen? Lees dan snel verder!

Het is goed om eerst na te denken over hoe u het medezeggenschapsorgaan voor u ziet. Dit hangt af van het type medezeggenschapsraad die u wilt. Bij een OR is veel al geregeld in de WOR, waardoor de invulling hiervan al grotendeels vaststaat. Bij een PVT of personeelsvergadering kunt u de smaak veelal zelf kiezen. Wij zullen hierna ingaan op de oprichting van een OR.

Voordat u start met de voorbereidende werkzaamheden, kan de bereidheid voor de oprichting van OR gedeeld worden binnen de organisatie. U kunt alvast peilen of werknemers geïnteresseerd zijn. Vervolgens kan er een concept OR-reglement opgesteld worden. U kunt dit ook uit handen geven door een voorbereidingscommissie op te richten. De voorbereidingscommissie, waarin een aantal werknemers en de directeur zitten, stelt dan het conceptreglement op. Het conceptreglement bevat onder andere regelingen omtrent de samenstelling van de OR, de verkiezingen, de manier van besluitvorming, de taken van OR-leden en bijzondere regels zoals geheimhouding. Nadat het concept af is, informeert u werknemers over de OR indien dit nog niet is gedaan. Leg hierbij uit wat een OR is en wat hij doet. Ondertussen worden de verkiezingen georganiseerd. Dit kan schriftelijk plaatsvinden, maar wij raden aan om een online verkiezingstool te gebruiken. Dit is gemakkelijker en efficiënter.

Tijdens oprichting van de verkiezingen moet u eerst nagaan welke werknemers mogen stemmen en zich verkiesbaar mogen stellen. U stelt vervolgens een kieslijst en lijst met verkiesbare werknemers op. Deel dit met werknemers en geef aan dat ze zich tot een bepaalde datum verkiesbaar kunnen stellen. Vergeet in dit stadium niet om een bericht te sturen naar de vakbonden: ook vakbonden mogen namelijk vakbondsleden binnen de organisatie aandragen. Zijn de kandidaten bekend geworden, dan kunt u iedereen binnen de organisatie informeren wie de kandidaten zijn. Leg uit wanneer de verkiezingen plaatsvinden en stuur een instructie hoe er gestemd moet worden. Op de dag van de verkiezingen brengen werknemers hun stem uit. De gekozen OR-leden kunnen na de verkiezingen het OR-reglement definitief maken.

Bent u van plan om een OR of ander medezeggenschapsorgaan op te richten, dan bent u bij Blue Legal aan het juiste adres. Bij Blue Legal nemen we de gehele oprichting uit uw handen. Wij zitten met u samen om uw behoeftes in kaart te brengen. Vervolgens stellen wij een conceptreglement op die we met u bespreken. Wij richten de verkiezingen in, geven informatiesessies aan OR-leden en na afloop evalueren we samen.

Een OR heeft diverse rechten die worden genoemd in de WOR. De belangrijkste rechten vormen het adviesrecht en instemmingsrecht. De directie moet is bij bepaalde voorgenomen belangrijke besluiten de OR raadplegen. Dit zijn met name besluiten die de werknemers direct of indirect (kunnen) raken. Uitgangspunt is dat de directie tijdig advies of instemming vraagt. Met andere woorden: inspraak vanuit de OR moet nog wel van invloed kunnen zijn op het besluit.  Het adviesrecht en het instemmingsrecht worden hieronder nog kort toegelicht.

De directie moet advies vragen aan de OR bij diverse aangelegenheden. Wij zetten de belangrijkste hier op een rijtje!

• Wanneer aandelen worden overgedragen of bijvoorbeeld bij een overname of fusie (M&A).
• Bij een reorganisatie / sluiting van een belangrijke afdeling in de organisatie.
• Bij een belangrijke wijziging van de werkzaamheden of organisatie van de onderneming
• Bij belangrijke investeringen of aantrekken van belangrijk krediet voor de onderneming
• Wanneer een grote groep uitzendkrachten wordt ingeschakeld om het werk te verrichten
• Bij invoering of wijziging van belangrijke technologische voorzieningen

Uitgangspunt is dat het gaat om ‘belangrijke’ besluiten. Dit zijn besluiten die van grote invloed kunnen zijn op de onderneming of werknemers.

Belangrijke beslissingen die een groep werknemers raken zijn in sommige gevallen instemmingsplichtig. Met andere woorden, de directie zal dan instemming moeten vragen aan de OR. Doen ze dat niet, maar is dat wel verplicht? Dan kan de OR naar de rechter stappen. Het instemmingsrecht is veelal beperkt tot secundaire arbeidsvoorwaarden. Dat zijn de voorwaarden die bovenop de ‘standaardvoorwaarden’ (zoals het loon) in een arbeidsovereenkomst komen.

Waar mag de OR dan instemming op uitoefenen? Dit is bijvoorbeeld bij regelingen op het gebied van:

• pensioen en winstdeling
• arbeids- en rusttijden of een vakantieregeling
• belonings- of een functiewaarderingssysteem
• arbeidsomstandigheden, ziekteverzuim of re-integratie
• aanstellings-, ontslag of bevorderingsbeleid
• personeelsopleiding en beoordeling
• privacy van werknemers

Soms is het onduidelijk of er voor een besluit instemming nodig is. Twijfelt u hierover, dan kunt u altijd bij ons terecht om een vraag hierover te stellen.

De ondernemingsraad heeft ook een aantal plichten. De belangrijkste zijn als volgt:

• Stimulerende taken: de OR hoort op grond van de WOR naleving van arbeidsvoorwaarden en het werkoverleg te bevorderen. De OR heeft hier dus een actieve rol in.
• Geheimhoudingsplicht: de OR mag niet zomaar informatie die hij van de ondernemer krijgt delen met werknemers. Ook voor OR-leden geldt een geheimhoudingsplicht ten aanzien van belangrijke onderwerpen.

Wilt u een OR oprichten? Heeft u als directie of als OR vragen over uw bevoegdheden? Weet u niet zeker of de OR adviesrecht of instemmingsrecht heeft. Of zoekt u hulp bij het stappen naar de rechter? Bij Blue Legal staan onze medezeggenschapsspecialisten klaar om u verder te helpen.

Komt u er niet uit? Neem dan contact op met onze specialisten!