Q&A: Coronapas op de werkvloer

De werkgever mag niet om een QR-code vragen, zolang deze uitzondering nog niet in de wet is opgenomen. Als de werkgever een werknemer niet toestaat op de werkvloer, voor het niet laten zien van de QR-code, dan moet de werkgever het loon doorbetalen.

Als de werknemer geen QR-code wil laten zien dan kunnen daar op dit moment nog geen consequenties aan verbonden worden. De werknemer zou dus toegelaten moeten worden tot de werkvloer. Wat de werkgever op dit moment wel zou kunnen doen, is gebruik maken van zijn instructierecht door bijvoorbeeld mondkapjes voor te schrijven. Als het mogelijk is, zou de werkgever de werknemer ook kunnen verzoeken om thuis te werken en de drukte op kantoor kunnen verdelen.

Dan kan een werkgever de werknemer niet toelaten op het werk. Als thuiswerken geen mogelijkheid is, is het de vraag of de werkgever het salaris moet doorbetalen. Een werknemer heeft recht op loon, ook als er niet gewerkt wordt, tenzij het niet werken in redelijkheid voor rekening van de werknemer is. De vraag is of het niet tonen van een QR-code, reden is voor stopzetten van het loon als er niet wordt gewerkt.

Een werknemer kan zich bij voorbaat ziekmelden als een QR-code verplicht wordt op de werkvloer en mogelijk ontstaan er verstoorde arbeidsrelaties. Het is goed om die gevolgen op voorhand te betrekken bij de afweging die je als werkgever maakt. Een andere afweging voor de werkgever die een rol speelt of een werkgever wel of niet naar de QR-code gaat vragen, is de zorgplicht van de werkgever. Als een werkgever niet gaat controleren, voldoet zij dan nog wel aan de wettelijke zorgplicht en kunnen de werknemers en de ondernemingsraad in dat geval aansturen op verplichte controle? Als er besmettingen gaan ontstaan op de werkvloer, is dat goed mogelijk.

Door de invoering van de controle op de QR-code op de werkvloer liggen conflicten in meer of mindere mate op de loer tussen werkgever en werknemer en werknemers onderling.

Daar is nu nog geen rechtspraak over bekend. Als dat al mogelijk is, omdat er een ‘leeg’ dienstverband ontstaat omdat de werknemer al een tijd niet werkt, zal ook het recht op de transitievergoeding blijven bestaan.

Op dit moment bestaat er nog geen recht op thuiswerken. Als een werknemer de QR-code weigert te laten zien, en dat ligt in de risicosfeer van de werknemer, dan is het goed mogelijk dat de werkgever geen loon hoeft te betalen als thuiswerken ook niet mogelijk is. Hier moet natuurlijk in alle redelijkheid naar de mogelijkheden gekeken worden.

Een werkgever mag volgens de wet nu nog niet om een QR-code vragen op de werkvloer. Indien de werkgever toch om een QR-code vraagt aan de werknemer en de werknemer weigert die te tonen blijft de werknemer het recht op toegang tot de werkvloer en het recht op loon behouden.

Als het de werkgever wel toegestaan is de QR-code te controleren en een werknemer kan of wil dit niet, kan dit wellicht wel voor risico van de werknemer komen en kan dat betekenen dat het salaris niet doorbetaald hoeft te worden als het werk niet thuis kan worden verricht. Het zal uiteindelijk afhangen van de concrete feiten en omstandigheden van het geval.

Voordat je als werkgever overgaat tot stopzetting van de salarisbetaling, is het belangrijk dat je in gesprek gaat met de werknemers waarover het gaat en kijkt naar de mogelijkheden die er nog wel zijn en wat de overwegingen van de werknemer zijn. Als de verhoudingen verharden kan de inschakeling van een mediator bijvoorbeeld helpen. Een werknemer kan zich anders ook ziekmelden vanwege de situatie op de werkvloer en dan zal het salaris wel doorbetaald moeten worden.

Dit is afhankelijk van of de wetgeving op dit punt gewijzigd gaat worden. Een niet-gevaccineerde werknemer kan thuiswerken. Voor sommige werknemers, zoals zorgmedewerkers en leerkrachten, is dit echter niet altijd mogelijk. Als de QR-code op de werkvloer gevraagd mag worden dan gaat dat inhouden dat werknemers zich moeten laten testen en niet dat de werknemer zich moet laten vaccineren. Dat raakt de werknemer namelijk te veel in zijn of haar privacyrecht. Daarnaast mag het ook geen rechtspositionele gevolgen hebben. De werknemer mag dus niet benadeeld worden in zijn rechtspositie.

Als controleren van de QR-codes door de werkgever mogelijk wordt, dan adviseren wij de werkgevers die hier een alternatief voor willen vinden om in gesprek te gaan en te blijven met werknemers over dit onderwerp. Hoe kunt u er met uw werknemers voor zorgen dat de werkomgeving voor iedereen veilig is? Benoem daarbij de basisregels en houd bijvoorbeeld de bezetting op kantoor in de gaten. Vergeet ook niet om de ondernemingsraad hierbij te betrekken.