Ook Jehova’s moeten aan de privacywet voldoen

Jehova’s staan bekend om hun manier van het geloof verspreiden, namelijk van deur-tot-deur. Maar is dit wel in lijn met de privacywetgeving? Het Europese Hof van Justitie heeft bepaald dat de wijze waarop de Jehova’s dit doen niet mag. Kan deze lijn doorgetrokken worden naar uw onderneming?

In het kort:
Jehova’s gaan de deuren langs (in dit geval in Finland) en verzamelen hierbij persoonsgegevens. Zijn die gegevens slechts, zoals de Jehova’s zelf stellen, voor ‘persoonlijk en huishoudelijk gebruik’ of is dit gegevensverwerking volgens de privacywetgeving, zoals de Finse overheid stelt?

De Jehova’s gebruiken standaardmodellen voor het maken van (analoge) aantekeningen, die door de organisatie zelf worden verstrekt. Daarnaast coördineert de organisatie welke wijken bezocht worden en door wie. Ook worden er lijsten gemaakt met welke adressen geen bezoek meer willen ontvangen. De organisatie voert aan dat zij zelf geen opdracht geeft tot het verzamelen van gegevens en als er al gegevens zijn verzameld, dan weet zij niet welke gegevens dit betreft. Nu de hoogste Finse rechter er niet uitkomt heeft hij vragen gesteld aan het Europese Hof. 

Persoonlijk en huishoudelijk gebruik

De eerste vraag betrof de wijze van verzameling van de gegevens en het persoonlijke en huishoudelijke gebruik van de verzamelde gegevens. Het Europese Hof geeft aan dat het gestelde ‘persoonlijke en huishoudelijke gebruik’ slechts in enkele gevallen op gaat. In dit geval is er geen sprake van de uitzondering nu op zijn minst sommige van de verzamelde gegevens toegankelijk zijn voor een potentieel onbepaald aantal personen en/of de verzameling niet in de privésfeer valt, mede omdat het de verwerking van de gegevens in de openbare ruimte plaatsvindt. 

Bestand 

De tweede vraag die aan bod kwam en waarop het Hof een antwoord heeft gegeven is of de boekjes die de Jehova’s gebruiken voor hun analoge aantekeningen onder het privacyrecht vallen. 

De AVG geldt (naast voor alle digitale verwerkingen) ook voor verwerkingen die zijn opgenomen in een bestand. Vallen de boekjes onder het begrip ‘bestand’? Met ‘bestand’ wordt bedoeld ‘elk gestructureerd geheel van persoonsgegevens die volgens bepaalde criteria toegankelijk zijn, ongeacht of dit geheel gecentraliseerd dan wel gedecentraliseerd is of verspreid op een functioneel of geografisch bepaalde wijze’. Het Europese Hof geeft aan dat het moet gaan om het gestructureerd opslaan van gegevens en de gegevens moeten gemakkelijk terug te vinden zijn voor een later gebruik. Het lijkt er dan ook op dat aantekeningenboekjes ook onder het begrip ‘bestand’ vallen. 

Verder bepaalt het Europese Hof dat de organisatie van de Jehova’s kennis heeft van de gegevensverzameling en de verwerking daarvan én organiseert en coördineert zij ook de verkondiging door haar leden, met name door toewijzing van sectoren van activiteit aan de verschillende Jehova’s. Op grond van die omstandigheden kan worden geoordeeld dat de organisatie haar leden aanmoedigt om in het kader van hun verkondigingsactiviteit persoonsgegevens te verwerken en kan de organisatie als verwerkingsverantwoordelijke gezien worden. 

Conclusie
Hoewel u zeer waarschijnlijk niet direct de gelijkenis ziet tussen uw onderneming en de Jehova-gemeenschap, is deze uitspraak toch ook voor uw onderneming van belang.  Verzamelt uw onderneming (of uw werknemers) op eenzelfde wijze gegevens? Let er dan goed op dat dit dus een verwerking van persoonsgegevens is, zoals omschreven in de AVG. Zeker als deze gegevens gestructureerd opslagen worden en gemakkelijk terug te vinden zijn voor later gebruik. Verzorgt uw onderneming de organisatie en coördinatie van de gegevensverzameling dan bent u (mede)verantwoordelijke volgens de privacywetgeving. U dient dan ook de juiste (beveiligings)maatregelen te nemen met betrekking tot de gegevens.