Digital Service Act (DSA), wat gaat er gebeuren?

De Digital Services Act (hierna: DSA) regelt de verantwoordingsplicht en de aansprakelijkheid voor aanbieders van grote intermediaire diensten op het gebied van social media, online marktplaatsen en online zoekmachines. De DSA heeft strenge regels voor de EU-interne markt om gebruikers van digitale platformen en zoekmachines te beschermen tegen illegale en schadelijke inhoud en om de grondrechten van online gebruikers te waarborgen. 

Digital Service Act (DSA)

De DSA (EU) 2022/2065 is op 12 oktober 2022 bekend gemaakt in het EU-publicatieblad. En bevat een tijdspanne met stappen die doorlopen moeten worden. Een van die stappen was dat in februari van dit jaar grote platformen het aantal maandelijkse bezoekers moesten melden. Aan de hand hiervan heeft de Europese Commissie eind april de eerste lijst grote online platforms (VLOP’s) en grote onlinezoekmachines (VLOSE’s) bekendgemaakt waarvoor de DSA zal gaan gelden. De verplichtingen voor VLOP’s en VLOSE’s  worden van kracht vier maanden (dus vanaf augustus dit jaar) nadat deze bekend zijn gemaakt. VLOP’s en VLOSE’s kunnen nog bezwaar maken tegen de lijst tot halverwege juni, daarna zal de lijst definitief zijn.

De DSA is feitelijk gezien de opvolger van eerdere wetgeving die dateert uit 2000, namelijk de E-commerce richtlijn (2000/31/EC). De E-commerce richtlijn is sinds die tijd niet meer aangepast en is daarmee volledig ingehaald door de realiteit. Mede als gevolg van de verdere digitalisering van de samenleving, de opkomst van nieuwe technologieën en daarmee samenhangend veranderende bedrijfs- en verdienmodellen. De DSA en de DMA (Digital Markets Act) – valt buiten deze blog – vormen gezamenlijk een nieuw wettelijk kader aangepast aan de huidige en nieuwe realiteit. Dit nieuwe pakket aan regels bedoeld voor digitale reuzen bevat de uitwerking van (1) de verplichting om maatregelen te treffen om online gebruikers beter te kunnen beschermen en tegelijkertijd (2) verdere digitale innovatie van de economieën te kunnen ondersteunen.

Wat gaat er veranderen?

De DSA verplicht VLOP’s en VLOSE’s om op een juiste wijze met risicomanagement om te gaan. Onder de DSA hebben de aangewezen VLOP’s en VLOSE’s de verplichting om een aantal grote ‘systeemrisico’s’ binnen hun platformen en zoekmachines te identificeren en te analyseren. Deze risico’s zijn breed en divers en gaan onder meer om illegale en schadelijke content, desinformatie, gezondheidsrisico’s bij minderjarigen bij online gedrag en de impact op de vrijheid van meningsuiting van gebruikers.  Daarnaast bevat de DSA ook speciale verplichtingen om online verkoop van illegale producten en diensten te bestrijden en zal ook profilering verder aan banden worden gelegd.

Als concreet voorbeeld: een VLOP moet illegale en schadelijke inhoud binnen 24 uur na de melding hiervan verwijderen. Ook een uitgebreide risico-assessment uitvoeren en zal haar systemen zo moeten inrichten dat de systeemrisico`s verder worden geminimaliseerd. Verder zullen VLOP’s en VLOG’s transparanter moeten zijn over hoe hun diensten werken. Ook hoe online bezoekers en advertenties aan elkaar worden gekoppeld.
Kortom, er is veel werk aan de winkel, zowel in de voorbereiding als in de uitvoering.

European Centre for Algorithmic Transparency (ECAT)

Om de Europese Commissie te kunnen voorzien van technische en wetenschappelijke expertise en te kunnen adviseren over de algoritmische systemen die de VLOP’s en VLOSE’s toepassen, is dit jaar het European Centre for Algorithmic Transparency (ECAT) geopend. De ECAT zal zich niet alleen richten op het identificeren van de online systeem risico’s, zij zullen daarbij ook de maatschappelijke gevolgen en effecten van algoritmen op de langere termijn analyseren en onderzoeken.

Welke platforms en zoekmachines vallen onder de DSA?

De Europese Commissie heeft vorige maand 17 VLOP’s en 2 VLOSE’s aangewezen die binnen enkele maanden moeten voldoen aan de nieuwe verplichtingen uit de DSA. Namelijk: Alibaba, AliExpress, Amazon Store, Apple, App Store, Booking.com, Facebook, Google Play, Google Maps, Google Shopping, Instagram, LinkedIn, Pinterest, Snapchat, TikTok, Twitter, Wikipedia, YouTube, Zalando, Bing en Google Search. Deze geselecteerde bedrijven die onder de DSA vallen, hebben per bedrijf meer dan 45 miljoen actieve online gebruikers op maandbasis.

Handhaving DSA

Ieder Europees land moet haar eigen toezichthouder benoemen, die belast zal zijn met de handhaving van de naleving van de DSA. In Nederland is de Autoriteit Persoonsgegevens de aangewezen toezichthouder. De toezichthouders krijgen allerlei bevoegdheden. Waaronder het kunnen opleggen van boetes bij overschrijding van de verplichtingen die voortvloeien uit de DSA. Die boetes kunnen aanzienlijk zijn (maximaal 6% berekend over de omzet). En zijn gebaseerd op de wereldwijde omzet over het afgelopen boekjaar.

Tot slot

De DSA breekt met het verleden die vooral gestoeld was op een passieve houding. En ook weinig mogelijk bemoeienis met betrekking tot de inhoud op het platform of de zoekmachine. De DSA is van toepassing op ALLE digitale diensten die consumenten verbinden met goederen, diensten dan wel inhoud. Zij schept nieuwe verplichtingen voor platforms om schade te kunnen beperken en systeemrisico’s tegen te gaan. Daarnaast zal een krachtigere beschermingsregime voor de rechten van online gebruikers de activiteiten van digitale reuzen binnen een nieuw maatschappelijk kader plaatsen van transparantie, duidelijke verantwoordelijkheden en verantwoordingsplicht.   

Het is nog onduidelijk of deze ambities werkelijkheid kunnen worden en hoe dit in de praktijk zal uitpakken, maar de DSA zal zeker impact hebben, net als de AVG.

Bent u op zoek naar meer informatie over de DSA? Of heeft u andere/ specifieke vragen over inhoudelijke kwesties, neem dan contact op met onze specialisten. Wij staan nu graag te woord!