De privacymachinerie komt op gang

Op 29 juni jongstleden maakte de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) bekend hoeveel privacyklachten zij -een maand na inwerkingtreding van de nieuwe Europese privacywetgeving, de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) hebben ontvangen. Dat waren er ruim 600 in die eerste maand. 

Wat blijkt is dat de meeste mensen klagen over een verzoek tot verwijdering van hun persoonsgegevens, het zogeheten ‘recht op vergetelheid’. Mensen willen hun gegevens ergens online verwijderd hebben, bijvoorbeeld omdat ze geen nieuwbrieven of reclame meer willen ontvangen en krijgen dat niet voor elkaar of lopen tegen drempels op.

Een kleinere groep klagers ondervindt problemen bij de verstrekking van hun persoonsgegevens aan derden of bij inzageverzoeken. Het overgrote deel van de klachten, zo geeft de AP aan, ziet op bedrijven (87%). De overige klachten hebben betrekking op overheidsinstanties. Ten slotte zijn er 84 grensoverschrijdende klachten, waarvan de AP er een deel doorsluist naar andere Europese privacytoezichthouders.  

Hoe zit het ook alweer?
Onder de AVG hebben individuen – voortbordurend op de voorloper van de AVG: de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) – rechten die ze kunnen laten gelden ten aanzien van de gegevens die er van hen verwerkt worden. Dit zijn de zogeheten rechten van betrokkenen. In het geval een organisatie personen wiens gegevens zij verwerkt niet de mogelijkheid geeft om effectief gebruik te kunnen maken van deze rechten en/of het laten gelden ervan belemmert, dan heeft de ‘betrokkene’ de remedie om een klacht in te dienen bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP).

De rechten van betrokkenen zijn echter niet onbeperkt en kennen specifieke voorwaarden om doorgang te vinden.

Het recht van vergetelheid, waar ongeveer een derde van de onderzochte klachten over gaat, kent verschillende beperkingen. Zo zal de uitoefening van dit recht geen doorgang kunnen vinden wanneer de gegevens verwerkt worden om hiermee het recht op vrijheid van meningsuiting uit te oefenen, wanneer hiervoor redenen van zogeheten algemeen belang voor zijn op het vlak van de volksgezondheid, of simpelweg wanneer de verwerkende partij een wettelijke plicht heeft om de gegevens te bewaren. Een veel voorkomende wettelijke plicht is het bewaren van gegevens ten behoeve van aangifte en/of latere controle van deze gegevens door de Belastingdienst. Ook kan een organisatie in bepaalde gevallen motiveren dat het verwerken simpelweg noodzakelijk is en daarmee doorgang dient te blijven vinden.

Naast het indienen van een klacht kan een betrokkene ook naar de rechtbank stappen. Een verzoekschriftprocedure bij de kantonrechter is daarvoor de aangewezen weg. In dat verzoekschrift kan bijvoorbeeld verzocht worden een websitebeheerder te bevelen om persoonsgegevens van een bepaalde website te verwijderen. Of er kan inzage gevorderd worden in het persoonlijke dossier bij een bedrijf of organisatie. De kantonrechter kan ook worden gevraagd om een verbod op het verwerken van gegevens op te leggen, om herstel van de (nadelige) gevolgen of om een schadevergoeding.