Hoe zit het met het eigendom van data bij overnames?

Bij fusies en overnames (M&A) is het gebruikelijk dat de koper eigenaar wordt van de gerelateerde bestanden. Echter worden er vaak vraagtekens gezet rondom deze overdracht van data. Een organisatie beschikt immers over allerlei soorten data. Maar wat is data nu eigenlijk? Data is een veelomvattend begrip en wordt ook wel omschreven als een verzameling van nullen en enen. Het is als zodanig geen stoffelijk object. Dit maakt de kwalificatie van data ook ontzettend lastig.

De kwalificatie van data is noodzakelijk voor het bepalen bij wie het ‘eigendom’ van data toebehoort. Zonder een juridische kwalificatie kan men niet bepalen wat er met de data mag gebeuren. Indien bijvoorbeeld data kan worden gekwalificeerd als “persoonsgegevens”, zoals een klantenbestand, dan dient er naast andere algemene regelgeving ook te worden gehandeld op basis van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Verder kan ‘data’ ook  onder het intellectueel eigendomsrecht, de Databankwet of Bescherming data als bedrijfsgeheim vallen.

Intellectueel eigendom

Net zoals data, zijn de werken die het auteurs-, octrooi- of merkrecht beschermen niet fysiek tastbaar. Om die reden zou data onder het intellectueel eigendomsrecht kunnen vallen. Echter, het intellectueel eigendomsrecht beschermt met name de creativiteit van de bedenker. Bij data is daar natuurlijk niet altijd sprake van. Toch kan er sprake zijn van menselijke arbeid en creatieve keuzes, waardoor data onder het intellectueel eigendomsrecht kan vallen.

Databankenrecht

Het databankenrecht is de tak van het recht die de intellectuele eigendom van databanken regelt. Dit recht biedt bescherming aan de maker van generieke databanken, waar geen beroep kan worden gedaan op het auteursrecht door afzonderlijke auteurs nu het dan onderdeel is van een databank.

Bedrijfsgeheim

Onder bepaalde voorwaarden zou data kunnen worden aangemerkt als bedrijfsgeheim. Er mag dan geen sprake zijn van algemeen bekende of openbare toegankelijke data, de data moet handelswaarde bezitten en de rechthebbende moet redelijke maatregelen hebben genomen om zijn data geheim te houden.

Maar er kan ook sprake zijn van een restcategorie die niet onder de benoemde wetten valt. Dit leidt dan ook tot problematiek. De eigendom van data sluit immers niet aan bij het huidige eigendomsbegrip. Op basis van artikel 5:1 BW  is eigendom het meest omvattende recht op een zaak dat mogelijk is. Omdat bij data stoffelijkheid ontbreekt, kan het naar Nederlands recht ook geen zaak zijn. Dit heeft gevolgen voor bijvoorbeeld revindicatie, verpanding en beslag. Wanneer data namelijk niet juridisch gekwalificeerd kan worden, kan het niet als verhaalsobject dienen. Je kan er dus dan bijv. geen pandrecht op vestigen, als je een lening verstrekt aan een bedrijf.

In dit soort situaties, waarbij de toepasselijkheid van de wet ontbreekt, is het aan te raden om duidelijke afspraken te maken. Dit kan bijvoorbeeld door in het contract op te nemen wie de eigenaar van de data zal worden na de overname. Daarnaast is een multidisciplinaire aanpak noodzakelijk. Data hoeft niet binnen één kwalificatie te vallen. Zo kan een databank zowel onder de AVG als onder het databankenrecht vallen. Dit laat zien dat er toch nog aandachtspunten zijn in onze wet voor wat betreft data.