Transitievergoeding en slapende dienstverbanden, tussenstand: 4-2


In de rechtspraak maar ook in diverse dagbladen is de laatste tijd veel te doen over slapende dienstverbanden en de transitievergoeding.  De rechtspraak is tot nu toe enigszins verdeeld.

Wat is een slapend dienstverband?
Nederland kent geen ontslagplicht. De werkgever heeft daardoor naar de letter van de wet de vrijheid om een arbeidscontract  met een langdurig (langer dan 2 jaar) zieke werknemer slapend in stand te houden. Er wordt geen loon meer betaald en er is geen re-integratieplicht (1e of 2e spoor) meer. Door het arbeidscontract niet te beëindigen, zijn werkgevers ook geen transitievergoeding verschuldigd aan de werknemer. Werknemers die dit zijn overkomen, hebben in het verleden geprobeerd om zelf de rechter te verzoeken de arbeidsovereenkomst te ontbinden onder toekenning van een transitievergoeding. Dat was steeds zonder succes.

Medio vorig jaar is de Wet compensatie transitievergoeding aangenomen (inwerkingtreding per 1 april 2020). Deze wet houdt in dat werkgevers compensatie kunnen aanvragen voor een bedrag gelijk aan- of lager dan de transitievergoeding als zij langdurig zieke werknemers ontslaan. Sinds deze wet is aangenomen, zijn er opnieuw werknemers naar de rechter gestapt om hun werkgever ertoe te dwingen het arbeidscontract te beëindigen met betaling van een transitievergoeding. 

Zoals aangegeven oordelen de rechters verschillend over dit verzoek. Er zijn inmiddels zeven gepubliceerde uitspraken. In twee daarvan is de werkgever ertoe gedwongen het arbeidscontract te beëindigen met betaling van de transitievergoeding. Zoals altijd ging het ook in deze uitspraken om specifieke omstandigheden die tot dit oordeel leidden. Daarbij speelde ook de invoering van de Wet compensatie transitievergoeding in deze uitspraken een rol bij het oordeel.
In de andere vier uitspraken vingen de werknemers nog steeds bot: de werkgever werd niet gedwongen tot een beëindiging van het arbeidscontract. Het oordeel van deze rechters was dat uit de wet (nog steeds) niet de verplichting volgt dat werkgevers het dienstverband moeten beëindigen. Dit wordt door deze rechters niet gezien als slecht werkgeverschap of ernstig verwijtbaar handelen. Ook de bedoeling van de Wet compensatie transitievergoeding, het tegengaan van slapende dienstverbanden, legde geen of althans onvoldoende gewicht in de schaal.

De rechtspraak zit dus duidelijk niet op één lijn en de tussenstand is nu 4-2. Twee voor en vier tegen gedwongen beëindiging van het arbeidscontract. Daar is de rechtszekerheid niet meer gediend. Er moet duidelijkheid komen. De rechtbank Limburg heeft op 10 april jl. om duidelijkheid gevraagd aan het hoogste rechtscollege, de Hoge Raad. Er zijn nu bij de Hoge Raad vragen neergelegd over slapende dienstverbanden en de vraag wat daarmee te doen na twee arbeidsongeschiktheid.  Hopelijk zal de Hoge Raad op korte termijn een duidelijk standpunt gaan innemen zodat iedereen (werkgevers, werknemers en juristen) weet waar hij aan toe is.